Violeta Milićević Niški istoričar Boban Janković, vlasnik jedne od najimpresivnijih privatnih kolekcija vojnih predmeta u Srbiji, predstavio je izložbu pod nazivom “Dva veka borbe za slobodu” u čast 80. godišnjice oslobođenja Niša u Drugom svetskom ratu. Ova izložba, koja se može pogledati do 18. oktobra 2024. godine u prostorijama Gradske opštine Medijana, sadrži vojne šlemova, brojne bajonete i niz drugih artefakata iz perioda od početka 19. veka pa do kraja Drugog svetskog rata.
„Ove godine obeležavamo i godišnjicu Prvog srpskog ustanka 1804-2024, kao i početka Prvog svetskog rata 1914-2024. To su, da kažemo, okrugli jubileji, tako da veliku zahvalnost dugujem Gradskoj opštini Medijana, koja nam je omogućila realizaciju ove izložbe“, istakao je Janković.
Izloženi predmeti uključuju hladno oružje iz Prvog srpskog ustanka do Drugog svetskog rata, odlikovanja, stare fotografije, delove uniformi i razne vojne predmete koje su koristili vojnici u proteklih 150 godina.
Poseban deo kolekcije čine bajoneti iz Prvog svetskog rata, koje Janković smatra najvrednijim delom postavke.
„Srpsko oružje je tokom povlačenja preko Albanije u velikoj meri uništeno, tako da je sačuvanih bajoneta vrlo malo. U mojoj kolekciji se nalazi desetak njih, a ovde je izloženo nekoliko najreprezentativnijih primeraka“, rekao je Janković i dodao da su mnoge srpske pobede izvojevane nemačkim oružjem.
Njegova kolekcija šlemova je prava riznica vojne istorije, a obuhvata modele iz raznih epoha i zemalja.
„Najstariji šlem u kolekciji pronađen je u okolini Aleksinca i potiče iz perioda poznog srednjeg veka“, otkriva Janković.
Među šlemovima su i oni korišćeni od strane vojnika Francuske, Velike Britanije i Nemačke u Prvom i Drugom svetskom ratu, kao i moderni modeli šlemova od kevlara, koji su u upotrebi od kraja 20. veka.
„Najmlađi u kolekciji je britanski vojni šlem Mk7, koji se i danas koristi“, dodaje on.
Ponosno je istakao da je kolekcija otvorenog tipa, što znači da je stalno dopunjava novim predmetima.
„Kada god se pojavi prilika, trudim se da dodam nešto novo u kolekciju kako bih upotpunio sliku o razvoju vojne opreme“, rekao je.
Pored šlemova, Jankovićeva izložba uključuje i predmete vojski koje su prolazile kroz Srbiju, kao što su Francuzi, Nemci, Austrougari i Turci. Zanimljivo je da su srpski vojnici često koristili zaplenjeno neprijateljsko oružje zbog oskudice sopstvenih resursa.
Izložba takođe ima i edukativnu dimenziju. Milan Milenković, član Opštinskog veća Gradske opštine Medijana, naglasio je važnost ovakvih manifestacija za negovanje srpske tradicije i podsećanje na cenu slobode.
„Smatramo da je bitno da se podsetimo svih naših ratova za oslobođenje i da se podsetimo kolika je cena bila za slobodu, kako bismo negovali tu značajnu tradiciju“, rekao je Milenković i dodao da su sve škole u Nišu dobile poziv da organizovano posete izložbu.
Posetioci imaju priliku da kroz izložene predmete dožive deo srpske istorije na vrlo autentičan način. Među najzanimljivijim eksponatima je jatagan iz početka 19. veka, kao i prvi srpski bajonet – tzv. venac nož, koji je bio deo vojne opreme u vreme srpsko-turskih ratova.
Izložba “Dva veka borbe za slobodu” otvorena je za posetioce svakog dana do 18. oktobra, od 10 do 15 sati, u sali Skupštine Gradske opštine Medijana.
