Violeta Milićević 
U vremenu kada se završavaju testovi male mature iz srpskog jezika, matematike i izbornih predmeta, kao što su geografija, biologija, istorija, fizika i hemija, pojavljuju se značajna zapažanja o mestu istorije u školskom sistemu Srbije.
Đorđe Bojanić, urednik sajta Srpska istorija, ističe da je aktuelni položaj nacionalne istorije daleko od zadovoljavajućeg, te da predmet istorija mora postati obavezan i jednako važan kao srpski jezik i matematika.
Istorija kao stub rodoljublja
Samo oko 8% učenika u Srbiji bira da polaže istoriju na završnom ispitu, što pokazuje da mladi ne prepoznaju njenu vrednost. Bojanić smatra da je to greška obrazovnog sistema i da bi nacionalna istorija morala biti obavezan predmet sa posebnim udžbenikom koji bi pisala i objavljivala država. Takav udžbenik bi kroz jasne, strukturisane lekcije podsticao ljubav prema otadžbini i rodoljublje.
Predlog za reformu programa istorije
Prema Bojanićevim smernicama, nastavni program istorije trebalo bi preurediti kako bi se istorija srpskog naroda učila sistematično i na pravi način, uz uvođenje dva časa nedeljno već od petog razreda. On predlaže da se nastava podeli na sledeće teme:
- Peti razred: Uvod u istoriju sa fokusom na antičku istoriju srpskog naroda, vladare pre Nemanjića i dinastiju Nemanjić.
- Šesti razred: Period posle Nemanjića, do Prvog i Drugog srpskog ustanka.
- Sedmi razred: Srbija od ustavobranitelja do Balkanskih ratova.
- Osmi razred: Veliki rat, Kraljevina SHS/Kraljevina Jugoslavija i Drugi svetski rat, kao i ratovi devedesetih.
Takođe, predlaže uvođenje posebnog poglavlja o „Stradanju srpskog naroda u 20. veku“, uključujući događaje sve do pogroma na Kosmetu 2004. godine.
Sve ove teme bi bile protkane elementima evropske i svetske istorije kako bi učenici razumeli šire kontekste, a istovremeno razvijali jaku nacionalnu svest.
Problem razjedinjenosti i zastarelih udžbenika
Bojanić upozorava da trenutni udžbenici ne odražavaju dovoljno nacionalnu svest i ljubav prema otadžbini. Deca već od petog razreda gotovo ne uče o srpskoj istoriji, dok se ključni događaji često obrađuju površno i u poslednjim časovima pred zaključivanje ocena. Po njegovom mišljenju, ovo nije slučajno, već deo šireg problema koji se ogleda u nedostatku jedinstvene, državne politike prema nastavi istorije.
Potreba za posebnim testom iz nacionalne istorije
Da bi se podstakla ljubav prema otadžbini i razumevanje istorijskih činjenica, Bojanić predlaže uvođenje obaveznog testa iz nacionalne istorije na završetku osnovne škole. Udžbenik za ovaj test mora biti jasan, sažet i pisan tako da deca mogu lako razumeti i usvojiti ključne činjenice, bez prevelike količine komplikovanih pojmova.
Istorija kao lekcija i opomena
Istorija treba da nauči učenike o važnosti patriotizma, čuvanju nacionalnog identiteta i opasnostima koje su nas vekovima pratili. Bojanić ističe da ćutanje o tragičnim događajima, poput zločina nad Srbima tokom Drugog svetskog rata i ratova devedesetih, može imati dugoročne posledice po kolektivnu svest naroda. Zato je neophodno da se u udžbenicima objektivno i sveobuhvatno predstave svi istorijski događaji, uključujući i patnje srpskog naroda.
„Dok nam srpska istorija ne bude prioritet i dok ne počnemo da učimo iz nje i sagledavamo budućnost, biće teško po nas“, poručuje Bojanić. On naglašava da samo kroz pravilno obrazovanje i negovanje ljubavi prema otadžbini možemo sačuvati svoj narod i izgraditi snažan i jedinstven identitet.
Priredio: Đorđe Bojanić, urednik sajta Srpska istorija
