Violeta Milićević 
Na današnji dan, 11. februara 1901. godine, u 47. godini života preminuo je kralj Milan Obrenović. Sahranjen je u Manastiru Krušedol, pored kneginje Ljubice.
Povodom godišnjice njegove smrti, niške Opštinske novine posvetile su mu posebno izdanje 26. januara 1902. godine, kako navodi Istorijski arhiv Niš.
„Nek’ tužan pomen godišnjice
Koji se vrši današnjeg dana,
Okvasi suzom tužno nam lice
Za smrću našeg velikana!
Kralja Milana!“Izvor: Istorijski arhiv Niš, Zbirka stare štampe
(Izvor: Istorijski arhiv Niš, Zbirka stare štampe)
KRALJ MILAN I NJEGOVA VLADAVINA
Tokom njegove vladavine, Srbija je stekla međunarodno priznanje kao nezavisna država i ponovo postala kraljevina. Nakon ubistva kneza Mihaila Obrenovića, Milan je 1868. godine postao knez. Pod pritiskom javnog mnjenja, 1876. godine objavio je rat Osmanskom carstvu, koji je 1877. godine okončan neuspešno. Međutim, iste godine, pod uticajem Rusije, Srbija je ponovo zaratila s Turskom i izvojevala pobedu. Na Berlinskom kongresu 1878. godine, Srbiji je priznata puna suverenost, a oslobođeni su Niš, Vranje, Pirot i Toplica.
Zbog politike Rusije prema Bugarskoj i Sanstefanskog ugovora, Milan se oslonio na Austro-Ugarsku i 1881. godine potpisao Tajnu konvenciju, kojom je Beč garantovao podršku Srbiji za širenje ka jugu. Iako nepopularan, ovaj sporazum doneo je Srbiji višedecenijsku stabilnost i napredak.
Godine 1882. proglasio je Srbiju kraljevinom. Ubrzo nakon toga, ugušio je Timočku bunu 1883. godine, koju su predvodili protivnici reforme vojske. Po mišljenju Slobodana Jovanovića, upravo vojni sistem koji je Milan uspostavio dao je sjajne rezultate u ratovima 1912–1918.
Godine 1885. Srbija je zaratila s Bugarskom zbog pripajanja Istočne Rumelije, ali je pretrpela poraz. Kralj Milan je 1889. godine abdicirao u korist maloletnog sina Aleksandra, nezadovoljan ustavom iz 1888. godine. Tokom njegove vladavine osnovane su brojne kulturne i naučne institucije, uključujući Srpsku kraljevsku akademiju. Preminuo je u Beču 1901. godine.
Foto: printscreen TV Hram
ZAŠTO NIŠLIJE VOLE KRALJA MILANA?
Nakon pet vekova pod osmanskom vlašću, Niš je postao druga prestonica Srbije, a kralj Milan Obrenović zadobio je poverenje i naklonost njegovih stanovnika.
Kao vladar koji je posebnu pažnju posvetio ovom gradu, Milan je kupio konak na mestu današnje Gradske kuće i hotela Park, gde je planirao letnju rezidenciju. Njegove posete i boravak u Nišu ostavili su dubok trag u istoriji grada.
Jedna od zanimljivih priča vezanih za kralja Milana jeste njegovo putovanje od Beograda do Niša. Dok su putnici u to vreme koristili četvoropreg i za isti put trošili 58 sati, kralj Milan je ovu razdaljinu prešao za neverovatnih 14 sati!
Novembra 1878. godine, kralj je sa kneginjom Natalijom i sinom Aleksandrom posetio Niš povodom zasedanja Narodne skupštine. Lično je otvorio Skupštinu i izrazio zadovoljstvo što se ovaj istorijski događaj održava u „slavnom gradu Nišu“. Skupština je u Nišu zasedala i u narednim godinama, od 1883. do 1886. godine.
Njegova prisutnost, rezidencija i posete učinile su da Nišlije kralja Milana doživljavaju ne samo kao vladara, već i kao deo istorije i identiteta grada.
Foto: Glas Juga
SPOMENIK KRALJU MILANU U NIŠU?
Nakon višegodišnjih predloga, sve je izvesnije da će Niš dobiti spomenik kralju Milanu Obrenoviću, kao znak zahvalnosti za njegovu ulogu u oslobođenju grada od Osmanlija.
Podizanje ovog spomenika nije samo čin poštovanja, već i priznanje njegovog uticaja na Niš i njegove stanovnike. Biće to trajni simbol sećanja na vladara koji je ostavio neizbrisiv trag u istoriji Srbije.
Ulazak kralja Milana u Niš nakon oslobođenja od Turaka
GOVOR KRALJA MILANA NIŠLIJAMA POVODOM OSLOBOĐENJA (1878)
„Posle petstoletnog robovanja i teškog stradanja, nepravde i nasilja, ja dolazim među vas sa hrabrom svojom vojskom kao vaš oslobodilac i nosim vam znamenja hrišćanske prosvete, slobodu, pravdu i sigurnost.
Ja s radošću vidim da je narod ovih krasnih zemalja, koje su tako dugo silom bile otrgnute od svoje majke Srbije, sačuvao živu uspomenu o srpskom jedinstvu, te s raširenim rukama dočekuje moju vojsku, kao željno očekivanu braću i svoje izbavitelje.
Pobeda, koju je moja hrabra vojska izvojevala pomoću Božjom, nije pobeda naroda nad narodom, već pobeda reda nad neredom, zakona nad bezakonjem, pravde nad nasiljem.
U današnji dan, posle pet stotina godina, ponosito se vije na bedemima slavnoga grada Niša srpska zastava. Neka vam ona bude znak da svaki građanin, ma koje vere bio, može računati na moju blagonaklonu zaštitu. Pozdravljam vas kao zastupnik pravde i branilac slobode, jednake za sve građane, za sve veroispovesti.“
(Milan Obrenović, 1878.)
