Violeta Milićević 
Na današnji dan 1856. godine rođen je Nikola Tesla, srpski naučnik i pronalazač, čiji su izumi postavili temelje za naučno-tehnički razvoj u 20. veku. Rođen kao sin sveštenika Srpske pravoslavne crkve, Tesla je započeo studije elektrotehnike koje nikada nije završio, ali je svojim revolucionarnim idejama i radom ostavio neizbrisiv trag u istoriji.
Jedan od najvećih Teslinih doprinosa nauci bila je njegova upornost u promociji naizmenične struje, nasuprot tada dominantnoj jednosmernoj struji. Pronašao je obrtno magnetno polje, indukcioni motor, generator i transformator, kao i fenomen elektromagnetne rezonance. Njegovi patenti, kojih je bilo oko 700, postavili su osnove moderne elektronike i elektrotehnike.
Tesla je bio pionir i u oblasti radio-tehnike, bežične telegrafije i radara. Nakon što je napustio studije u Gracu, radio je u Budimpešti i Parizu, a zatim se preselio u SAD, gde je proveo ostatak života. Godine 1956., povodom stogodišnjice njegovog rođenja, jedinica za merenje visokog napona nazvana je po njemu, kao i jedinica jačine magnetnog polja.
Tesla u Nišu i Sićevu
Nikola Tesla je počasni građanin Sićeva, zahvaljujući predlogu uglednog trgovca i vinara Mate Mateje Radojkovića. Radojković, tadašnji narodni poslanik iz Sićeva, prepoznao je značaj Teslinih dostignuća i zalagao se za to da Tesla postane počasni građanin ovog mesta. Ovo priznanje je simbol Teslinog doprinosa ne samo globalnoj nauci, već i lokalnoj zajednici.
Dve hidroelektrane na Nišavi, uključujući onu u Sićevu i malu hidroelektranu “Sveta Petka” u Ostrovici, rađene su po Teslinim nacrtima. Elektrana “Sveta Petka”, puštena u rad 1908. godine, i dalje funkcioniše uz minimalne tehničke intervencije. Inicijator izgradnje ove hidroelektrane bio je tadašnji predsednik niške opštine Todor Milovanović. Elektrana je označila početak elektrifikacije Niša, omogućivši gradu da uhvati korak sa evropskim prestonicama.
Elektrifikacija Niša
Elektrifikacija Niša je započela upravo zahvaljujući hidroelektrani “Sveta Petka”, koja je puštena u rad 21. septembra 1908. godine. Ovaj događaj je bio značajan korak ka modernizaciji grada. Zahvaljujući Teslinim izumima i viziji lokalnih lidera, Niš je postao jedan od prvih gradova u Srbiji sa električnim osvetljenjem i industrijskom strujom. Prva hidroelektrana u Srbiji izgrađena je na Nijagari 1895. godine, a “Sveta Petka” je pratila ovaj primer, osvetlivši ceo Niš.
Interesantno da su meštani sela Sićeva održavali veze s Nikolom Teslom. Kad su čuli da je Nikola Tesla u novčanoj oskudici, sakupljan je novac da mu se pomogne. Decenijama su se seljani Sićeva hvalili i šalili da su usvojili i posinili velikog Nikolu Teslu.
Naselje Nikola Tesla u Nišu
Naselje Nikola Tesla, smešteno u opštini Niška Banja, poznato je i kao “Broj 6”. Ovo naselje, sa oko 5.000 stanovnika, čuva uspomenu na velikog naučnika čiji su izumi osvetlili ne samo Niš, već i čitav svet. Osim osnovne škole i Hrama Svetih vračeva Kozme i Damjana, naselje je poznato i po svojoj bogatoj istoriji vezanoj za period Drugog svetskog rata i posleratne industrijalizacije.
Zvaničan naziv “Nikola Tesla” naselje je dobilo u čast slavnog naučnika, čiji su radovi imali veliki uticaj na razvoj elektrotehnike i industrije u regionu. U blizini se nalazi i Sićevo, gde je Tesla postao počasni građanin zahvaljujući svom doprinosu izgradnji hidroelektrana na Nišavi, koje su osvetlile ne samo domove već i budućnost mnogih generacija.
U Nišu se po slavnom naučniku zove i Univerzitetska biblioteka i Elektrotehnička škola.
Pročitajte još…
View this post on Instagram
