Glas Juga 
Nacionalni dan borbe protiv raka dojke, 20. mart obeležava se u našoj zemlji, kako bi se skrenula pažnja na rasprostranjenost raka dojke i podigla svest o značaju prevencije i ranog otkrivanja, kao i o mogućnostima pravovremenog započinjanja lečenja obolelih žena.
Rak dojke predstavlja vodeći maligni tumor u oboljevanju i umiranju žena u Srbiji i jedan je od vodećih uzroka prevremene smrti naših žena i meren godinama izgubljenog života. Najčešći je maligni tumor kod žena u Srbiji, a 2021. godine od malignih tumora dojke obolelo je 4447, a umrlo je 1765 žena.
“Širenjem svesti o prevenciji rizičnih faktora i promenom načina života kod oko 25% do 33% žena može se preventirati rak dojke, pa se zato u okviru obeležavanja ovog dana promovišu bitni faktori za očuvanje zdravlja i prevenciju bolesti na koje možemo uticati, kao što su fizička aktivnost, pravilna ishrana, umerena konzumacija alkohola i regulacija telesne težine”, rekla je mr sc. Med dr Ana Stefanović Koordinator za skrininig raka IZJZ Niš.
Ostali faktori rizika za nastanak karcinoma dojke kod žena, na koje ne možemo uticati, su starije životno doba, genetska predispozicija, dužina reproduktivnog perioda, broj porođaja, godine pri rođenju prvog deteta, proliferativne bolesti dojke, karcinom kontralateralne dojke ili endometrijuma, izloženost zračenju i uticaj geografskog podneblja.
“Visoka učestalost oboljevanja od raka dojke mora se u izvesnoj meri pripisati činjenici da do danas nisu otkriveni ili do kraja razjašnjeni svi uzroci njegovog nastanka, što dodatno naglašava da je pored mera primarne prevencije od ključnog značaja sekundarna prevencija tj. rano otkrivanje raka dojke”, kaala je ona.
Skrenning kao mera sekundarne prevencije, omogućava ne samo otkrivanje karcinoma dojke u ranoj fazi, već i otkrivanje prekanceroznih promena čijim se uklanjanjem sprečava nastanak malignih promena.
Organizovani skrining raka dojke podrazumeva pozivanje i pregled mamografijom (radiografsko snimanje) žena ciljne populacije od 50 do 69 godina jednom na svake dve godine, jer od ukupnog broja novoobolelih žena u svetu oko 33% žena su starosti od 50 do 64 godine.
Institut za javno zdravlje Niš, kao referentna ustanova vrši koordinaciju sprovođenja Nacionalnog skrining programa za rano otkrivanje raka dojke na teritoriji Nišavskog i Topličkog okruga.
U cilju omasovljenja organizovanog skrininga raka dojke u domovima zdravlja na teritoriji Nišavskog i Topličkog okruga, potrebno je i dalje raditi na jačanju kapaciteta zdravstvenih ustanova za sprovođenje ovog skrininga, kako bi se u bliskoj budućnosti stekli uslovi za njihovo uključivanje.
