Violeta Milićević 
Na južnom delu arheološkog lokaliteta Orničje, u ataru sela Malča, arheolozi su tokom istraživanja trase Železničke obilaznice oko Niša otkrili do sada nepoznati i izuzetno retki tip lokaliteta – rondel, što predstavlja izuzetno značajan nalaz za čitav region.
Kako ističe mr Aleksandar Aleksić, arheolog i rukovodilac istraživanja, reč je o zemljanoj arhitekturi sa koncentričnim rovovima i palisadama, karakterističnoj za neolitski period centralne Evrope, dok je ovde pronađena u formi iz ranog bronzanog doba.
Foto: Zoran Radosavljević
– Rondel na Orničju nije iz neolita, već iz znatno mlađeg perioda – ranog bronzanog doba, što je presedan za Srbiju. Ovakvi lokaliteti kod nas su izuzetna retkost, jer je do sada samo jedan sličan otkriven kod Šapca, ali on pripada ranom eneolitu, rekao je Aleksić.
Rondeli su lokaliteti raznolike namene – mogli su biti naseobinski, kultni, astronomski ili strateški objekti, a kasnije su njihovu formu imitirali i čuveni lokaliteti poput Stounhendža u Britaniji.
Lokaliteti tipa rondel u centralnoj Evropi (preuzeto sa: https://www.antiquity.ac.uk/projgall/kvet310#:~:text=Based%20on%20archaeological%20research%20it,and%20in%20the%20middle%20ages.)
Na Orničju je postojanje rondela potvrđeno zahvaljujući savremenim metodama – georadarskom snimanju iz drona i geomagnetskim ispitivanjima, koje je sproveo Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture Petrovaradin, u saradnji sa Zavodom za zaštitu spomenika kulture Niš.
– Geomagnetska snimanja dala su izuzetne rezultate. Sondažna istraživanja potvrdila su postojanje kružnih rovova, a dalja iskopavanja treba da otkriju više o funkciji i značaju samog lokaliteta, dodao je arheolog Aleksić.
Lokalitet Orničje se nalazi na uzvišenju iznad desne obale Nišave, a osim praistorijskog nalazišta, poznat je i po horeumu iz rimskog perioda (kraj 3. i početak 4. veka), udaljenom svega 30 metara od novoidentifikovanog rondela.
