Violeta Milićević 
U Memorijalnom kompleksu „12. februar“ u Nišu danas je otvorena potresna izložba pod nazivom „U senci zanemarenih“, posvećena sovjetskim ratnim zarobljenicima koji su tokom Drugog svetskog rata stradali u nacističkom logoru Štamlager (Stalag) u Mariboru.
Kroz autentične fotografije, dokumenta i svedočanstva preživelih, izložba oživljava priču o jednom od najmračnijih poglavlja svetske istorije – o logoru gde je, između 1941. i 1942. godine, smrt bila svakodnevica, a dostojanstvo svedeno na goli opstanak.
Autor izložbe, prof. dr Danijel Siter sa Univerziteta Alma Mater Evropa, koji već godinama istražuje logore na prostoru nekadašnje Jugoslavije, istakao je da su nacisti u Štamlageru držali zarobljenike različitih nacionalnosti.
„U logoru su na početku bili Francuzi, Britanci, Novozelanđani, Jugosloveni, pa čak i palestinski Jevreji. Nakon nemačke invazije na Sovjetski savez 22. juna 1941. godine, u logor su dovedeni i sovjetski ratni zarobljenici koji su u tim strašnim uslovima umirali svakodnevno“, rekao je dr Siter i dodao da je u logoru stradalo više od 2.000 sovjetskih vojnika.
On je napomenuo i da postoji razlika između logora u Nišu i onog u Mariboru – niški logor bio je namenjen internaciji i zatvaranju civila, dok je Štamlager bio isključivo logor smrti za ratne zarobljenike.
Izložbu su zajednički organizovali Međunarodni istraživački centar Drugog svetskog rata iz Maribora i Narodni muzej Niš, čime je uspostavljena važna saradnja u očuvanju zajedničkog istorijskog sećanja.
Viši kustos Narodnog muzeja u Nišu, Nebojša Ozimić, istakao je značaj ove postavke za razumevanje nacističkih logora na prostoru bivše Jugoslavije.
„Po prvi put se bliže upoznajemo sa izgledom logora, dokumentima i životom u njemu. Ova izložba je još jedan korak u otkrivanju svega što su nacisti ostavili iza sebe. Uslovi u Štamlageru bili su mnogo suroviji od onih u Nišu – bio je namenjen uništavanju žive sile, a ne internaciji“, rekao je Ozimić.
Posetioci mogu da vide originalne predmete, svedočanstva i fotografije koje svedoče o stradanju sovjetskih vojnika u logoru koji je osnovan u junu 1941. godine na prostoru bivših carinskih skladišta i kasarni Kraljevine Jugoslavije. Kao jedini logor Trećeg rajha u Evropi koji je sačuvan u autentičnom obliku, Štamlager i danas stoji kao nemi svedok stradanja i opomena da se senke prošlosti ne smeju zaboraviti.
