Violeta Milićević 
Mali Jastrebac, planina bogate istorije i važnosti, i danas stoji kao svedočanstvo herojske borbe partizana protiv okupatora tokom Drugog svetskog rata. Njeni obronci, pokriveni gustom šumom i isprepletani potocima, bili su utočište i bojno polje za partizane Topličkog NOP odreda. Upravo na ovoj planini dogodila se jedna od najtragičnijih epizoda partizanske borbe – pogibija Nikodija Stojanovića Tatka i njegovih saboraca u zemunici na Bačevištu.
„Tatkova zemunica“ i danas čuva sećanje na hrabrost i nesalomivi duh boraca koji su položili svoje živote za slobodu. Iz Turističke organizacije Merošina podsećaju da se na ovom mestu svake godine, 13. avgusta, održavaju komemoracije, čuvajući od zaborava žrtve partizana koji su, suočeni sa neprijateljem, izabrali smrt umesto predaje.
Herojski otpor na Jastrepcu
Početkom avgusta 1942. godine, neprijateljske snage, predvođene ministrom unutrašnjih poslova Nedićeve vlade Aćimovićem, pokrenule su veliku ofanzivu s ciljem da unište partizane u Dobriču i na Malom Jastrepcu. Sa više od 20.000 vojnika, ova akcija trajala je više od mesec dana. Uprkos nadmoćnosti okupatora, partizani su pružili žestok otpor.
Kako ističu iz Turističke organizacije Merošina, zemunica u kojoj je stradao Nikodije Stojanović Tatko, učitelj iz Stare Božurne i narodni heroj, simbol je te borbe. U zemunici je zajedno s njim poginulo još četvoro saboraca – Darinka Nestorović, Borivoj Kurbanov, Miodrag Veljković i Milojko Nikolić. Njihova žrtva postala je simbol slobodarske borbe u ovom kraju.
Tatkova zemunica kao turistički i kulturno-istorijski spomenik
Danas, „Tatkova zemunica“ i spomenik na Malom Jastrepcu deo su zaštićenog područja pod nazivom „Predel izuzetnih odlika Tatkova zemunica“. Ovo područje obuhvata šumski kompleks između Krajkovačke reke i Jašičkog potoka, a njegov najviši vrh Ljutički krst doseže 904 metra nadmorske visine.
„Osim što čuva sećanje na naše junake, ovo područje nudi i mogućnosti za rekreaciju u prirodi, razvoj lovnog i seoskog turizma. Očuvanje prirodnih lepota Malog Jastrepca, uz njegovo istorijsko nasleđe, čini ovo mesto jedinstvenim u Srbiji“, naglašavaju u Turističkoj organizaciji Merošina.
Ova planina danas privlači posetioce ne samo zbog svojih prirodnih lepota već i zbog priča o hrabrosti i požrtvovanosti koje su utkane u njene staze.
Zavet budućim generacijama
Na spomeniku podignutom u čast poginulih uklesani su stihovi koji podsećaju na njihovu žrtvu:
„Neka ovo kameno zdanje večno miluju,
Vetrovi i umivaju kiše planinske,
Neka ga iz ruku partizanskih ratnika,
Prihvate i do večnosti sačuvaju ruke,
Pokoljenja slobodarske Toplice.“
Прикажи ову објаву у апликацији Instagram
Ovaj projekat sufinansiran je sredstvima Opštine Merošina. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
