Violeta Milićević 
Na Starom groblju u Nišu danas je obeležena stogodišnjica smrti Todora Stankovića – ratnika, diplomate, publiciste i jednog od najzaslužnijih ljudi za oslobođenje Niša od Osmanskog carstva. Upravo on je 11. januara 1878. godine istakao srpsku zastavu na Stambol kapiji, čime je simbolično obeležen kraj petovekovnog ropstva i povratak grada u sastav Srbije.
Kod njegove grobnice, uz prisustvo predstavnika Grada Niša, Nišavskog upravnog okruga, vojske, policije, boračkih udruženja i potomaka, održan je pomen i upriličen javni čas posvećen ovom znamenitom Nišliji.
Ružica Vasić, praunuka Todora Stankovića, podsetila je okupljene na neprocenjiv značaj njegovog doprinosa oslobođenju:
„Posle pet vekova pod Turcima, Todor je bio jedan od organizatora oslobađanja. Moj otac je čuvao njegov rukopis „Uspomene“, koji je 1995. poklonio Biblioteci Srpske akademije nauka i umetnosti. Iduće godine objavljena je knjiga u kojoj se detaljno opisuje kako je izgledalo oslobađanje Niša i sa kolikom je radošću narod to dočekao. U knjizi je objavljen i govor kneza Milana Obrenovića u oslobođenom Nišu„, kazala je Vasić.
Posebnu zahvalnost okupljeni su uputili Miroslavu Veličkoviću, istraživaču koji već godinama brine o istorijskom pamćenju Starog groblja i spomenicima značajnih ličnosti.
„Todor Stanković je, po meni, najznačajnija figura sahranjena ovde. Njegov čin podizanja zastave na Tvrđavi jedan je od najsnažnijih simbola oslobođenja Niša. Ovakvi trenuci vraćaju dostojanstvo ovom prostoru i podsećaju nas ko su naši istinski heroji“, rekao je Veličković.
Todor Stanković rođen je u Nišu 1852. godine. Bio je školovan, govorio je turski jezik, a ranu mladost posvetio je borbi za slobodu i prosvetiteljsku misiju. Učestvovao je u svim oslobodilačkim ratovima Srbije od 1876. do 1918. godine. Obavljao je važne državne funkcije – bio je prvi načelnik Niša posle oslobođenja, srpski konzul u Prištini, Skoplju, Bitolju i Solunu, sreski načelnik, narodni poslanik i rezervni konjički potpukovnik.
Nosilac je brojnih domaćih i stranih odlikovanja, među kojima su „Medalja za vojničke vrline“ i Orden Svetog Save I stepena. Umro je 15. jula 1925. godine u Beogradu, a po sopstvenoj želji, njegovi posmrtni ostaci preneti su u Niš i sahranjeni u porodičnoj grobnici.
Dan oslobođenja Niša od Turaka danas se sve češće obeležava i na ovom mestu – ne samo kao simbol prošlosti, već kao podsećanje na moralnu obavezu prema onima koji su grad oslobodili i obnovili njegov identitet.
