Glas Juga 
Rilski manastir, jedno od najznačajnijih duhovnih i kulturnih mesta na Balkanu, ne samo što je svetište Svetog Ivana Rilskog, već i poseduje duboku povezanost sa srpskom istorijom i duhovnošću. Nalazi se u podnožju planine Rila u Bugarskoj, na nadmorskoj visini od 1147 metara, i predstavlja simbol srpskog pravoslavlja i kulture.
“Ovaj manastir, posvećen Svetom Ivanu (Jovanu) Rilskom, stiče značaj već nakon bitke na Velbuždu 1330. godine, koju je predvodio srpski vojskovođa Stefan Dečanski, tokom vremena vladavine Reje Ohmučevića iz Hercegovine. Od tada, Rilski manastir postaje deo srpske države”, objašnjava istoričar Đorđe Bojanić.
Podseća da posebno mesto u istoriji manastira zauzima Mara Branković, kćerka srpskog despota Đurđa Brankovića i vizantijske princeze Irine, koja je udajom postala supruga sultana Murata II. Njeno zalaganje za pravoslavnu veru i uticaj na dvoru čine je jednom od najvažnijih zaštitnika pravoslavlja na Balkanu tokom 15. veka.
RELJINA KULA
“Priča o Rilskom manastiru nije potpuna bez spominjanja Rejinog tornja, koji je podigao srpski vitez Reja Ohmučević radi odbrane manastira. Ovaj toranj, izgrađen 1335. godine, preživeo je sve nedaće i napade na manastir. Danas se na petom spratu tornja nalazi mala kapela koja je pretvorena u muzej, a čuva se i Rejlin nadgrobni spomenik”, piše Bojanić na sajtu Srpska istorija.
U podnožju kule uzidana je kamena ploča sa uklesanim ktitorskim natpisom: “Tokom vladavine najvišeg gospodara kralja Stefana Dušana, gospodar protosevast Hrelja, velikim trudom i troškovima, sagradi ovu kulu i posveti je Sv. Jovanu Rilskom i Bogorodici Osenovici (Odigitriji), godine 6843., peto izražavanje /1334-1335/”.
Reljina kula
Evo kako vide Bugari ko je Relja. Ovde piše da je Relja Bugarski velmož, što je prema Bojanićevim rečima, krivotvorenje istorije.
Zanimljiva je priča da je grupa monaha saznala da se mošti Svetog Ivana Rilskog nalaze u jednoj srušenoj crkvi u Trnovu (Bugarska). Monasi su to preneli Mari, koja je zamolila sultana Mehmeda II da se premeste mošti Svetog Ivana Rilskog iz Trnova u Rilski manastir. To se desilo 1469. godine.
“U to vreme Mara Branković je donela srpsku svetinju, čudotvornu ikonu, Bogorodicu Osjenicu, ona je danas u narodu poznata kao Marina ikona, koja uživo izgleda prekrasno”, navodi Đorđe Bojanić.
-
- Sveti Simeon Mirotočivi i Sveti Sava
Nedavno, primećeno je da freske u manastiru koje prikazuju srpske vladare i svetitelje, kao što su Sveti Simeon Mirtočivi i Sveti Sava, blede ili su čak prekrečene. Ovakve intervencije na freskama predstavljaju neprimereno kvarjenje istorijskog nasleđa, posebno imajući u vidu da je Rilski manastir na listi UNESCO-ve svetske kulturne baštine, upozorava.
“Tako je iznad freske Svetog Simeona, čije je ime do pre par godina bilo jasno vidljivo (to govore vernici koji su do tada obišli manastir), danas upisano Sveti David Bugarski”, piše Bojanić na svom sajtu.
Kameni zvonik
Unutar manastirskog kompleksa nalazi se i stara biblioteka sa preko 10.000 pisanih i štampanih dokumenata i knjiga, od kojih su mnoge na starosrpskom jeziku. Takođe, manastir poseduje muzej u kojem se čuva Rafački krst, izrađen iz jednog komada drveta, koji je izrezbario kaluđer Rafački.
Foto: Đorđe Bojanić
Sa druge strane od glavne kapije, na izlazu iz manastira protiče Rilska reka. Odmah pored manstirskog kompleksa nalazi se odličan restoran, sa lepom baštim.
Pored manastira je i parking koji se naplaćuje (5 leva ili 2,5e). Malo niže postoji i mali parking koji se ne naplaćuje.
Poseta Rilskom manastiru pruža nezaboravno iskustvo oživljavanja srpske istorije i duhovnosti, te je svakako vredna pažnje svih koji cene bogato kulturno nasleđe našeg naroda.
